فلسفی - دگماتیسم

دگماتیسم

پژوهشکده اندیشه آنلاین آلمان- شماره پنجاهم علوم فلسفی

Philosophical Sciences

فلسفه روانشناختی

بررسی مقوله دگماتیسم

علوم تلفیقی

برای اولین بار در جهان

معادلات مرحله بشری و نمایش گرافیکی

متن کامل مقاله

س(فایل مقاله صوتی در انتهای صفحه)س

در یک بررسی قابل قبول در تاریخ مدون، به تعاریفی از این مفهوم برمی خوریم که بطور آشکارتری مربوط به دوران قرون وسطی و دین مسیحت می شوند. اما من شخصن معتقدم که رد پای دگما قبل از آن در دین یهودیت و بطور کمرنگتری در ادیان ماقبل مانند هندوئیسم نیز قابل مشاهده است. اصولن من ایجاد دگماهای مختلف را مربوط به نوع انسان می دانم و نه مربوط به یک دین مشخص. س

قبل از آنکه به ریشه یابی این پدیده فکری بپردازیم لازم است به بررسی مفهوم این کلمه پرداخته شود.س

(Dogma) دگما

از دیدگاه ادیان: س

در فرهنگ یونانی این کلمه چنین تعریف شده است: س

س " تعریف یا آموزه اساسی که ادعای غیرقابل انکار و الزام آور بودن نسبت به حقیقت دارد. "س

این امر در جهان ادیان مربوط می شود به خطوط فکری مبتنی بر مکاشفات معنوی و الهی که اقطاب قدرتمند همه ادیان و مذاهب، آنها را استخراج و ثبت نموده اند. س

یک فیلسوف آلمانی به نام لودویژ فویرباخ[1] ۱۸۰۴ تا ۱۸۷۲ در مورد کلمه دگما می گوید: س

س " دگما چیزی نیست جز منع صریح و آشکار تفکر"س

چند مورد از دگم های رایج در ادیان: س

س -عاری از گناه بودن و عصمت پاپ از سال ۱۸۷۰ به عنوان یک دگم و یا یک قضییه حتمی و غیرقابل بحث مطرح بوده است.س

س -در دین اسلام به مجموعه شگفت آوری از انواع دگمها برمی خوریم که مخالفت با آنها خطر مرگ به همراه دارد. همه احکام مربوط به کفر که دامنه آن بسیار وسیع است و گروه های فکری بسیار زیادی را شامل می شود در این مقوله جای دارند. س

باید بیاد داشت که در اصطلاح فقهی کافر به کسانی اطلاق می شود که اعتقادی به دین اسلام ندارند و یا یک یا تعدادی از ضروریات آن را نپذیرند.[سند اول]س

با این حساب اکثریت مطلق مردم جهان از هر دین دیگر باشند کافر محسوب می شوند و حکم کافر بر آنها صادق است.س

یک مثال:س

سوال:س

محضر مقدس امام امت، خواهشمند است بفرمایید اهل کتاب پاک هستند یا نه؟‏‎

اسلامی نیست، استفاده کرد؟ ‎‏اگر پاک هستند آیا در مسافرت ها می توان از غذاهای آن ها به غیر از گوشت که ذبحش‏‎‏

پاسخ از آیت الله خمینی:س

بسمه تعالی، غیرمسلمان نجس است و چیزی که با رطوبت با بدن او ملاقات کند، نجس می شود. [سند دوم]ساو‏‎ ‎

باید توجه داشت که بسیاری از دگماهای مطرح شده از طرف برخی از متفکران اسلام ، بوسیله دیگر متفکران آن دین مورد قبول واقع نشده اند . به عنوان نمونه، برخی، اهل کتاب را نه کافر قلمداد کرده اند و نه نجس.س

در دین هندو یکی از موارد بسیار پیچیده ای که تبدیل به یک دگمای غیرقابل تغییر و مشکل زا درآمده است، امر منع کشتار گاو و عدم خوردن از گوشت این حیوان است. این امر امروزه باعث ایجاد مشکلات زیادی، از جمله در امر عبور و مرور و تردد ماشینها در خیابانها، در کشور هندوستان شده است. در مقاله ای به نام "ریشه یابی منع کشتار گاو و تاکید بر گیاه خواری" با استناد بر کتاب بهاگاواد گیتا، عدم صحت این دگما را مورد بررسی قرار داده ام.س

در دین یهودیت در تمام کتب عهد عتیق و کتابهای دیگری که در دوران جدیدتر نوشته شده اند به دریایی از این نوع دگماها بر می خوریم . س

برای مثال در تلمود ۳۵ مطلب اصلی مانند، آداب نیایش و نماز، قوانین و دستورات مربوط به تعطیلی روز شنبه (شبات)، قوانین ازدواج و تشکیل خانواه، قوانین طلاق و غیره، مورد بررسی عمیق قرار گرفته است. در واقع این قوانین حقوقی که می توان آنها را اساس تلمود در نظر گرفت از کتاب میشنا می باشند و هر کدام از آنها را می توان یک دگما تلقی نمود که باید بطور تعبدی مورد قبول واقع شوند و تخطی از آنها جایز نیست.س

از این نوع دگماها در تمام ادیان و مذاهب به وفور یافت می شوند. اصولن فقه به مفهوم مجموعه ای از دگما های مختلف می باشد.س

از دیدگاه عمومی:س

بطور کلی دگما به بیانیه یا دیدگاهی که توسط گروهی از افراد پذیرفته شده و هرگز قابل مذاکره و تخطی نیست اطلاق می شود. "س "

مورد استفاده کلمه دگما، سوا از تعاریفی که فوقن ارائه شد در یونان باستان به مفهوم نظریه ، قضیه ، پیشنهاد و تصمیم بوده است. اما در واقعیت، همیشه در مواری بکار رفته است که خط قرمز مشخصی را رسم می نموده است که گذشتن از آن برای شخص مدعی غیرقابل اجتناب تلقی شده است. س

در زمان استالین طبق یک قانون نانوشته، همه ساکنان شوروی سابق، حداقل ظاهرن پذیرفته بودند که حتی تولد در دروان حکومت استالین یک افتخار بی مانند برای آن کودک و والدینش می باشد. این امر که شاید در ابتدا یک نظریه بوده است به سرعت به یک دگما تبدیل شد که عدم قبول آن می توانست عواقب خطرناکی در پی داشته باشد. در یک بررسی عمیق تر می توان انواع دگماها را در طرز فکر کمونیسم یافت. س

اگر بخواهیم این مطلب را بسط دهیم و با نگرشی ژرفتر بدان بپردازیم، خواهیم دید که نوع انسان از ابتدای خلقت تا به امروز بوسیله انواع دگماها احاطه شده است. اصولن تارو پود قوانین دینی و غیر دینی در سیاره ما مجموعه ای از دگماها می باشد.س

حتی قوانین اساسی کشورهای دمکراتیک که بر پایه حقوق بشر تهیه و تدوین شده اند و حتی همه ۳۰ بند اعلامیه حقوق بشر نیز چیزی نیستند جز مجموعه ای از دگماها، زیرا برای مثال شما هرگز مجاز به ورود به مباحثی که برتری یک نژاد را بر نژادی دیگر تایید کند نیستید. س

با این حساب لازم می آید حد و مرزی مابین دگماها تعیین شود تا معلوم گردد کدام یک به نفع بشریت می باشد و کدام یک بر پایه افراط و انجماد فکری و خرافات بنا شده است.س

دگمای سفید، دگمای سیاه

تعریف دگماتیسم

دگماتیسم به مفهوم گرایش به دگماهای خاص و اعتقاد به غیرقابل تغییر بودن آنها می باشد و بطور عامیانه به افرادی که دارای عقاید جزمی هستند و هرگز حاضر به بحث و گفتگو در آن مورد نمی باشند اطلاق می شود. س

در یک جمع بندی کلی می توان همه دگماهایی که در وهله اول تضمین کننده حقوق انسانها، و در مراحل بعدی حتی حقوق حیوانات ، گیاهان و جمادات می باشند را جزو دگماهای سفید در نظر گرفت. زیرا اگر فرضن افرادی در این ارتباط دچار دگماتیسم هم باشند برای جامعه خطرناک و مضر تلقی نمی شوند. س

در طرف مقابل می توان بخشی از دگماهای ادیان و ایسم های مختلف را جزو دگماهای سیاه تلقی نمود زیرا همانطور که در طول تاریخ شاهد آن بوده ایم این امر می تواند خسارتهای زیادی به انسانها زده، جنگهای خانمانسوزی را باعث شود. همین امر نجس دانستن غیرمسلمانان، همیشه خصومت بسیار زیادی را مابین انسانها بوجود آورده است. س

بر طبق آموزش های دانشگاه سیرکمال، نوع دین افراد نه باعث عزت و سربلندی است و نه به نجاست آنها می انجامد. تنها یک فکر منحرف است که می تواند با جذب نیروهای پوزیترونی منفی، بر روی بدن آن شخص تاثیرات منفی داشته، آن را ناپاک کند. برای مثال کسی که یک انسان دیگر را تنها بخاطر نوع نگرش وی به خدا، ناپاک می داند بطور قطع و یقین دچار یک دگماتیسم تیره و تار است.س

افراط گرائی نتیجه مستقیم دگماتیسم

اگر تعداد دگماهای سیاه(پوزیترونی) در روان یک شخص بیش از حد، متمرکز شده غلظت یابد، این امر، شخص را به زیاده روی و پافشاری خارج از تعادل بر اعتقادات خود وامی دارد که به آن افراط گرائی می گویند. برای مثال شخصی اعتقاد دارد که نماز شب دارای این و یا آن خواص است، حال اگر این فرد، زندگی را به حال خود رها کند و همه شب را در تمام طول سال به نماز بپردازد، نتیجتن باید روز بعد را بخوابد و در اینصورت معلوم است که قادر به انجام وظائف روزانه نخواهد بود. مسلمن چنین افراطی در امر دین نه تنها مفید نیست بلکه مضر نیز می باشد. س

متاسفانه یک فرد افراط گرا در محدوده روان خود نیز دچار اشکالات خطرناکی خواهد شد. زیرا این امر بطور خودکار جاذب نیروهای منفی دیگری می شود که برای انسان قابل روئیت نیستند ولی بنابر دلایلی خاص مشوق فرد می شوند تا از افراط گرائی خود یک نتیجه عملی گرفته و آنرا به اجرا نیز درآورد. حمله به پیروان ادیان دیگر و تخریب مقبره بزرگان آنها و یا حتی قتل این افراد، از مصادیق مبحث یاد شده می باشد.س

:درست به همین دلیل است که استاد الهی در یکی از گفتارهای خود خطاب به شخصی می گوید

".ما راهی را برگزیده ایم و می رویم و هیچ اصراری هم نداریم که کسی آن را بپذیرد "

".حقیقت همه جا هست. هرکس بگوید فقط من حق هستم، بدانید که حقیقت را درنیافته است"

:خطاب به دوستان

".این راه و آن راه نکنید و به مردم اصرار نداشته باشید تا این یا آن را مورد خطاب قرار دهند، زیرا در هر حال جواب دهنده یکی است"

این سه نمونه و گفتارهای دیگری در این ارتباط که از استاد بجا مانده است، دروس و ضمنن اخطاری می باشند برای حداقل، مریدان و دانشجویان و دوستاران ایشان مبنی بر اینکه جدن و عمیقن از دگماتیسم دوری بجویند . زیرا او بخوبی از مضرات خشکه گرائی، افراط و دگماتیسم با خبر بود. د

[1] Ludwig Feuerbach

شناسنامه این مقاله

تحقیق و پژوهش: فرامرز تابش

منابع:س

:آثار استاد الهی و همینطور اسناد زیر

س [سند اول] . ر. ک: حلّی، محقق، نجم الدین، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج ‌1، ص 45، قم، اسماعیلیان، چاپ دوم، 1408ق؛ طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی(المحشّٰی)، ج ‌1، ص 139‌، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1419ق؛ خمینی، سید روح اللّٰه، تحریر الوسیلة، ج ‌1، ص 118، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ اول، بی‌تا.(به نقل از اسلام کوئست)س

س [سند دوم] برگرفته از سایت: پرتال امام خمینی

fvvsd lr,gi nälhjdsl :کد مقاله در آرشیو پژوهشکده اندیشه آنلاین آلمان

این مقاله در یوتوب