قسمت دوم
اسلام در واقع یعنی چه؟(فایل صوتی در انتهای صفحه)
در تحقیق در مورد این امر که اسلام از اساس چیست و چه معنای اصولی بر آن مرتبط است، در گشت و گذاری در قرآن به هشت آیه برمی خوریم که در آن، از کلمه اسلام استفاده و پیرامون آن توضیحاتی ارائه شده است، اما آنچه مورد نظر ما می باشد یعنی مفهوم کلمه اسلام، تنها یک آیه می باشد که به این امر پرداخته است، مابقی آیات از جمله آیات زیر تنها جنبه شریعت دینی به نام اسلام را مد نظر قرار داده است. گرچه همان نیز بی ارتباط با مفهوم زیربنایی کلمه اسلام نیست.
س
آل عمران : ۸۵ وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلامِ ديناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرينَ
المائدة : ۳ .... الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتي وَ رَضيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ ديناً
الصف : ۷ وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَ هُوَ يُدْعى إِلَى الْإِسْلامِ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمينَ
مقدمتن باید دانست، در این مقاله کوتاه هدف آن است که قدری این مفهوم شکافته شود و در این گذر ما نیز بتوانیم نظر خود را در این مورد در اختیار علاقمندان قرار دهیم، زیرا در هر حال دین مربوط است به انسانها و هرکس موظف است، خود در درک آن بکوشد و حقیقت آن را استنباط کند.
س
در این راستا، همانطور که گفته شد، به تنها آیه ای که در این زمینه برمی خوریم آیه نوزدهم از سوره آل عمران است. در این آیه چنین آمده است:س
س
" إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِآياتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَريعُ الْحِسابِ "
س
معنی ارائه داده شده برای قسمت اول این آیه چنین است:
س
به يقين دين در نزد خداوند همان اسلام است،........
س
در بررسی ترجمه های گوناگون از افراد متفاوت، به سهولت در می یابیم که متاسفانه در بیشتر موارد، تفسیر بجای ترجمه قرار گرفته است و اگر اشخاص، خودشان به زبان عربی اِشراف نداشته باشند در درک حقیقت آن آیه دچار اشکال خواهند شد. برای نمونه به چند ترجمه (در واقع تفسیر) از آیه فوق توجه فرمایید:
س
;س [ ترجمه از شهفور بن طاهر اسفراین
كه دين پسنديده نزد خداى تعالى مسلمانى است، و خلاف نكردند آن كسانى كه داده بودند ايشان را كتاب مگر از پس آنكه آمد با ايشان علم يعنى تورات از حسد و طلب رياست ميان ايشان، و آن كسى كه كافر شدند به حجّتهاى خداى تعالى، خود خداى تعالى زود شمار است وى را حاجت نيست به تفكّرو انديشيدن ]
س
در این ترجمه در چندین جا، مترجم استنباط و عقیده خود را نیز به ترجمه افزوده است . فقط برای نمونه به سه مورد از آنچه گفته شد بسنده می شود و برای اجتناب از طولانی شدن مطلب، از باقی موارد صرفنظر می شود:س
س
۱ -کلمه پسندیده در متن عربی آیه وجود ندارد.
س
س
۲ -همینطور کلمه اسلام به مسلمانی تبدیل شده است که این خود می تواند بر فهم آن تاثیر بگذارد.
س
س
۳ - در متن عربی آیه هیج اسمی از تورات و طلب ریاست مابین آنها نیامده است.
س
. و موادری دیگر از این دست
س
[ ترجمه پورجوادی ، كاظم پورجوادى
دين نزد خدا اسلام است و اهل كتاب پس از پى بردن به حقانيت آن، از روى حسد با يكديگر اختلاف كردند خداوند به زودى به حساب كسى كه آياتش را انكار كند خواهد رسيد ]
س
به نظر می رسد این ترجمه از تمیزترین ترجمه های ارائه داده شده باشد.
س
س
[ ترجمه حلبی ، علی اصغر حلبی
براستى كه دين نزد خدا اسلام است و اختلافى كه ميان اهل كتاب ظهور كرد از راه حسد[و سودجويى] بود، پس از اينكه علم به ايشان رسيد و آن كس كه به آيات خدا كافر شود،خدا زود شمار است ]
س
س
[ ترجمه از تفسیر جامع ، محمد ابراهيم بروجردى
همانا دين پسنديده نزد خدا آئين اسلام است و مخالفت ننمودند يهود و نصارى در آن مگر آنكه به حقانيت اسلام آگاه بودند و خلاف نكردند مگر از جهت بخل و حسد و هركسى بآيات خدا كافر شود همانا بداند كه خدا بزودى بحساب او خواهد رسيد ]
س
در اینجا نیز کلمه پسندیده و آئین ، یهود ، نصاری و... به ترجمه اضافه شده اند.س
س
[ ترجمه از تفسیر عاملى ، ابراهيم عاملى
البته كيش درست به پيشگاه خداوند همين اسلام است و دودستگى و ناسازگارى يهوديان و مسيحيان با آنكه حقيقت را به آنها آموختند(و دانستنى بدانستند)از آن روى بود كه سركش و فزونخواه با يكديگرند و هركه (چنين باشد)و به نشانه هاى خداوندى كافر شود او زود به شمار كارش رسد ]
س
در اینجا گذشته از مشکلات دیگر ، از ناسازگاری یهودیان و مسیحیان سخن به میان آورده شده است در صورتی که چنین چیزی در متن عربی وجود ندارد و در بهترین حالت می تواند استنباط مترجم باشد که در این صورت لازم بود این قسمت در داخل پرانتز می آمد تا تفسیر از ترجمه مجزا شود.
س
در ترجمه کلمه " اسلام" همه محققین و پژوهشگران متفق القول می باشند که این واژه به مفهوم تسليم شدن به امر خداست . از این رو می توان نتیجه گرفت که منظور از ارائه این قسمت از آیه آنست که:
س
س
" آيين حقيقى در پيشگاه خدا همان تسليم شدن در برابر فرمان او است،"
س
برای اثبات نظریه فوق دو دسته استدلال زیر لازم می آید:
س
الف ) قرآن
در آیه ۶۷ از سوره آل عمران آمده:
س
س
" مَا کاَنَ إِبْرَاهِیمُ یهَُودِیًّا وَ لَا نَصْرَانِیًّا وَ لَاکِن کاَنَ حَنِیفًا مُّسْلِمًا وَ مَا کاَنَ مِنَ الْمُشْرِکِین"
س
ترجمه آن:
س
س
" ابراهیم نه یهودى بود و نه نصرانى بلکه موحّدى خالص و مسلمان بود و هرگز از مشرکان نبود. "
س
بدیهی است در زمان ابراهیم هنوز دین اسلام وجود نداشت که خداوند او را مسلمان بخواند. در اینجا فقط می توان یک مفهوم برای آن در نظر گرفت و آن، متابعت ابراهیم در اجرای فرامین خداست.
س
ب ) تفاسیر و نظر مفسرین بزرگ اسلام
- محمد حسین طباطبائی (علامه طباطبائی) در المیزان جلد اول، صفحه ۴۵۴
س
" انسان متصف به وصف اسلام، انسانی است که نسبت به هر سرنوشتى که از ناحیه خداى سبحان برایش تعیین می شود، چه سرنوشت تکوینى، از قدر و قضاء و چه تشریعى از اوامر و نواهى و غیر آن مطیع و تسلیم باشد. "
س
و یا